ÇFARË JANË LYTHAT GJENITALE?

Përshtati në shqip për JoTabu: Anjela Hajdari

Lythat gjenitale mund të shfaqen si rezultat i papillomavirusit njerëzor (HPV) – një infeksion i zakonshëm seksualisht i transmetueshëm (IST). Nëse keni lytha gjenitale, do të vini re se ato duken si gunga të vogla, të ngritura në / afër organeve gjenitale dhe anusit.

Zakonisht lythat gjenitale dalin midis moshës 17 dhe 33. Hulumtimet vlerësojnë se midis 10% dhe 20% e popullsisë së përgjithshme kanë llojin e HPV-së që mund të shkaktojë lytha gjenitale, megjithëse vetëm rreth 1% e njerëzve me HPV priren të zhvillojnë lytha.

Në këtë kohë, nuk ka një kurë të plotë për lythat gjenitale, megjithatë, trajtimet mund të ndihmojnë në menaxhimin e simptomave dhe zvogëlimin e shfaqjes së lythave.

Simptomat

Jo të gjithë me një infeksion HPV kanë llojin specifik të HPV-së që shkakton lythat gjenitale. Shumica e njerëzve që zhvillojnë lytha gjenitale kanë HPV tip 6 ose tip 11. Është gjithashtu e rëndësishme të theksohet se 90% e njerëzve që kanë këto dy lloje të HPV nuk zhvillojnë fare simptoma.

Në rast se keni lytha gjenitale, mund të përjetoni simptomat e mëposhtme:

• Një gungë ose grup gungash me ngjyrën e lëkurës ose më të errët
• Një pamje e ngritur dhe e ngjashme me lulelakrën në lythat
• Gungat që zakonisht janë pa dhimbje, por ndonjëherë mund të shkaktojnë kruajtje ose djegie

Në mënyrë tipike, lythat gjenitale mund të zhvillohen në/ rreth ndonjë prej zonave të mëposhtme:

• Vagina
• Labia
• Qafa e mitrës
• Penisi
• Skrotumi
• Anusi
• Ijë
• Pjesa e sipërme e kofshës

Shkaqet 

Ekzistojnë mbi 100 lloje të HPV-së, nga të cilët dy – tipet 6 dhe 11 – çojnë në 90% të rasteve të lythave gjenitale. Në shumicën e rasteve, sistemi imunitar i trupit tuaj është në gjendje të mbajë virusin larg, duke parandaluar infeksionin të prodhojë lytha.

HPV transmetohet kryesisht përmes kontaktit seksual me dikë tjetër që ka infeksionin. Në mënyrë tipike, duhen diku nga disa javë në muaj pas marrjes së virusit përpara se të keni lytha gjenitale ose simptoma të tjera të HPV-së. Ju mund të merrni ose transmetoni HPV përmes mënyrave të mëposhtme:

• Seksi vaginal
• Seksi oral
• Seksi anal
• Kontakti lëkurë me lëkurë
• Ndarja e lodrave të seksit
• Transmetimi I HPV-së nga nëna te foshnja

Faktorët e rrezikut

Ndërsa çdokush mund të ketë lytha gjenitale, disa njerëz janë në një rrezik më të lartë për të përjetuar simptoma. Faktorët e rrezikut për lythat gjenitale për shkak të HPV përfshijnë:

• Të jetë nga mosha 17 deri në 33 vjeç
• Femrat
• Pirja e duhanit
• Të kesh një histori të infeksioneve të shumta HPV
• Të jetosh me një çrregullim autoimun që shkakton ndikon në mënyrën se si funksionon sistemi juaj imunitar

Diagnoza

Nëse dyshoni se keni lytha gjenitale ose keni HPV, shkoni te mjeku. Meqenëse lythat gjenitale janë relativisht të zakonshme, një sërë ofruesish mund t’ju diagnostikojnë me lytha, duke përfshirë ofruesin e kujdesit parësor, urologun, gjinekologun, dermatologun.

Për një diagnozë të saktë për lythat gjenitale, mund të përdoren vlerësimet dhe testet e mëposhtme diagnostike:

• Historia mjekësore: Mësoni më shumë për historinë tuaj seksuale dhe mjekësore
• Ekzaminimi fizik: Vlerësimi vizual i pranisë së lythave gjenitale
• Ekzaminimi anal: Ekzaminimi i anusit tuaj duke përdorur një pajisje speciale të quajtur anoskop
• Pap testi: Kontrollimi për praninë e lythave gjenitale dhe mbledhja e një kampioni të indit të qafës së mitrës te njerëzit e caktuar femra në lindje për të testuar për HPV
• Biopsi: Marrja e një kampioni të indit të lythit për ta dërguar kampionin për testim nën mikroskop dhe për të konfirmuar një diagnozë për lythat gjenitale

Në përgjithësi, diagnostikimi i lythave gjenitale përfshin gjithashtu përjashtimin e kushteve të tjera që mund të shkaktojnë simptoma të ngjashme ose gunga. Mjeku mund t’ju testojë gjithashtu për kushtet e mëposhtme:

• Condyloma lata: Simptoma të lëkurës që shfaqen për shkak të një infeksioni sifilizi
• Nevi beninje: Një rritje jo kanceroze e lëkurës
• IST të tjera: Ndër të tjera mund të përfshijë klamidia, sifilizi dhe gonorreja

Trajtimet

Nuk ka kurë të plotë për lythat gjenitale, kështu që qëllimet e trajtimit janë të menaxhojnë simptomat dhe të zvogëlojnë shfaqjen e lythave.

Mbani në mend: nuk ka kurë për HPV, kështu që trupi juaj nuk mund të shpëtojë nga virusi që shkakton lythat gjenitale. Megjithatë, menaxhimi i lythave ose heqja e tyre mund të ndihmojë në zvogëlimin e ndryshimeve tuaja të transmetimit të infeksionit te dikush tjetër.

Ekzistojnë dy lloje kryesore të trajtimit për lythat gjenitale: zgjidhjet aktuale dhe heqja kirurgjikale. Ja çfarë duhet të dini për secilën.

Medikamente Topike

Për të ndihmuar në reduktimin e shfaqjes së lythave gjenitale dhe për të menaxhuar çdo djegie ose kruajtje që mund të përjetoni, mjeku mund të rekomandojë një nga kremrat e mëposhtëm të lëkurës:

• Kondiloksi (podofilotoksina)
• Aldara (imiquimod)
• Veregen (sinecatechin)

Heqja kirurgjikale 

Në rast se trajtimet lokale nuk ndihmojnë dhe lythat gjenitale bëhen më të rënda, mjeku mund të sugjerojë heqjen kirurgjikale. Procedurat kirurgjikale fokusohen në heqjen fizike të lythave gjenitale nga lëkura juaj. Ekzistojnë një sërë procedurash për të ndihmuar në heqjen e lythave, duke përfshirë:

• Ekcizioni kirurgjikal: Heq lythat me bisturi (thikë të mprehtë) ose lazer
• Ablacioni kriokirurgjik me azot të lëngshëm: Përdor azot të lëngshëm për të shkatërruar dhe më pas hequr indet e lythave gjenitale
• Elektrokauterizimi: Përfshin përdorimin e nxehtësisë nga një rrymë elektrike për të hequr lythat
• Avullimi me laser: Ngroh dhe shkatërron lythat me rreze lazer të specializuar
• Terapia fotodinamike: Aplikon një agjent të veçantë fotosensibilizues për lythat dhe i ekspozon ato në dritë, i cili funksionon për të hequr lythat.

Si të parandaloni lythat gjenitale

Duke qenë se HPV është një IST, abstenimi nga aktiviteti seksual i çdo lloji do t’ju parandalojë që të prekeni nga sëmundja në radhë të parë. Megjithatë, të përmbaheni nga aktivitei seksual nuk është gjithmonë e mundur. Pra, është më e rëndësishme të kryeni marrëdhënie seksuale të sigurt duke përdorur prezervativë ose diga dentare për të zvogëluar rrezikun e marrjes ose transmetimit të infeksionit.

Përveç kësaj, vaksinimi është një nga mënyrat më të mira për të parandaluar marrjen e HPV-së dhe shfaqjen e lythave gjenitale. Gardasil është vaksina specifike që është efektive për HPV 6 dhe 11—për më tepër konsultohuni me mjekun.

Imuniteti i kompromentuar (ose funksioni më i ulët i sistemit imunitar) mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të lythave gjenitale për shkak të HPV.

Thënë kështu, ndryshimi i stilit të jetësës mund të rrisë imunitetin.

“Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve” – Gjashtë këshilla për të rritur imunitetin.

• Ngrënia e një diete plot me fruta, perime, proteina pa yndyrë dhe drithëra
• Shmangia e ushqimeve të pasura me yndyrna të ngopura, kolesterol, kripë dhe sheqer
• Bëni 150 minuta ushtrime të lehta deri në mesatare çdo javë
• Flini të paktën shtatë orë gjumë çdo natë
• Kufizimi i marrjes së duhanit ose lënia e duhanit

Të jetosh me lythat gjenitale

Ndërsa nuk ka kurë si për HPV ashtu edhe për lythat gjenitale, lythat nuk janë kërcënuese për jetën dhe rreziku i zhvillimit të komplikimeve është shumë i ulët. Në shumicën e rasteve, njerëzit me HPV mund të mos kenë kurrë lytha gjenitale ose simptoma të tjera. Megjithatë, nëse keni simptoma, trajtimet mund të zvogëlojnë pamjen e lythave dhe të menaxhojnë çdo djegie ose kruajtje që mund të ndodhë.

Mbani në mend: edhe me trajtim, lythat gjenitale shpesh mund të kthehen. Në fakt, shumica e njerëzve me lytha kanë lytha të përsëritura brenda tre muajve nga trajtimi. Megjithatë, trajtimi i vazhdueshëm dhe marrja e kontrolleve rutinë mund t’ju ndihmojnë të menaxhoni më mirë gjendjen, të zvogëloni simptomat dhe të ulni shanset për transmetimin e infeksionit te partneri juaj.

Burimi: Health