Epilepsia në shtatzëni, kujdesi për nënën dhe foshnjën

Prof. Dr. Rustem Celami, obstetër gjinekolog

Epilepsia gjatë shtatzënisë ngre shqetësime të veçanta.
Afërsisht 20,000 deri në 25,000 fëmijë lindin në Shtetet e Bashkuara çdo vit nga nëna me epilepsi dhe midis 0,3% dhe 0,5% të të gjitha shtatzënive ndodhin tek gratë me epilepsi.
Shumica e këtyre grave duhet të vazhdojnë të marrin ilaçe gjatë shtatzënisë, sepse kapërcimet e pakontrolluara të konvulsionit mund të jenë të dëmshme për gratë, si dhe për fetuset e tyre. Sfida për mjekët është të përshkruajnë një trajtim që është efektiv në kontrollimin e krizave epileptike. Në përgjithësi, 95% e grave me epilepsi kanë shtatzëni të pakomplikuara dhe lindin foshnje normale. Kjo normë mund të përmirësohet ndjeshëm me menaxhimin e duhur pasi çdo dëm serioz për fëmijën ose nënën, veçanërisht nëse është e shmangshme, është problem në vazhdim.

Cilat janë simptomat e epilepsisë gjatë shtatzënisë?
Simptomat nuk janë të ndryshme nga simptomat kur një grua nuk është shtatzënë. Përveç krizave, simptomat më të zakonshme përfshijnë:
• dhimbje koke
• marramendje
• episode të ngulitjes së syve për një kohë të gjatë
• periudha të pashpjegueshme të papërgjegjshmërisë
• lëvizje të pavullnetshme të gjymtyrëve të krahëve dhe këmbëve
• rënie
• gjendje të fikëti
• tinguj të çuditshëm
• perceptime të shtrembëruara
• ndjenja episodike të frikës
• Bllokime të trurit apo memories ose kujtesë konfuze

Si ndikon epilepsia në shtatzëni?
Konvulsionet gjatë shtatzënisë mund të shkaktojnë:

• Ngadalësim të ritmit të zemrës së fetusit
• Ulje të oksigjenit në fetus
  • Ndarje e parakohshme të placentës nga mitra ose dështim për shkak të traumave
  • Lindje të parakohshme

Çfarë duhet të dijë një grua që vuan nga epilepsia, para se të konceptojë një fëmijë?
Përpara se të konceptojë një shtatzëni, është e nevojshme që gruaja të bëjë një vizitë tek mjeku që do të ndjekë shtatzëninë. Gjithashtu, paraprakisht duhet takuar mjeku i familjes dhe mjeku neurolog. Ata mund ta vlerësojnë më mirë se sa mund të menaxhohet epilepsia (varet nga rasti) dhe të vendosin për trajtimin që mund të duhet para se të fillojë shtatzënia.

Nëse gruaja ka patur kriza të vazhdueshme përpara konceptimit të shtatzënisë, mund të jetë e këshillueshme që të pritet pak për konceptimin e shtatzënisë, derisa epilepsia të mund të kontrollohet.

Duhen marrë medikamentet antiepileptike ashtu sikurse përshkruhen nga mjeku. Nuk duhet abuzuar me dozat dhe nuk duhet ndërprerë mjekimi me vendim të
pacientit. Krizat e pakontrolluara ekspozojnë fëmijën nga shumë probleme.

Është gjithashtu e rëndësishme të bëhen zgjedhje të shëndetshme jetese. Për shembull:
• Hani një dietë të shëndetshme
• Merrni vitamina prenatale
• Flini gjumë mjaftueshëm
• Shmangni pirjen e duhanit, alkoolit dhe kafeinën

Medikamentet gjatë shtatzënisë, si ndikojnë në shëndetin e bebes?
Medikamentet gjatë shtatzënisë mund të prekin bebin. Defektet e lindura, përfshirë këtu anomalitë skeletike, defektet e lindura të zemrës dhe të traktit urinar – janë disa efekte të mundshme anësore që lidhen me medikamentet antiepiletike. Rreziku ka shanse të rritet, nëse rritet doza e ilaçeve.

Nëse nuk keni patur asnjë krizë nëntë muaj para konceptimit të shtatzënisë, ka më pak shanse që nëna të pësojë ndonjë krizë gjatë shtatzënisë. Nëse nuk ka patur asnjë krizë për 2 ose 4 vite, me rekomandimin e doktorit mund të vlerësohet mundësia e ndërprerjes së medikamentit përpara konceptimit të bebit, dhe të shihni nëse do bëni ose jo kriza. Megjithatë, pacienti vetë, pa rekomandimin e doktorit, nuk duhet të marrë asnjë vendim lidhur me vazhdimin e trajtimit.
Për shumicën e grave, sidoqoftë, është më e mira që të vazhdojë trajtimi edhe gjatë shtatzënisë. Për të shmangur rrezikun e nënës dhe të bebit, doktori do të përshkruajë ilaçet më të sigurta dhe dozën efektive referuar edhe tipit të krizave, si dhe do
të monitorojë në vazhdim presionin e gjakut përgjatë gjithë shtatzënisë.

A ndryshon epilepsia gjatë shtatzënisë?
Të gjitha trupat e grave reagojnë ndryshe nga shtatzënia. Për shumicën e grave shtatzëna që kanë epilepsi, krizat epileptike mbeten të njëjta. Për disa, krizat epileptike bëhen më pak të shpeshta. Për të tjerët, veçanërisht gratë që kanë probleme me gjumin ose nuk i marrin ilaçet siç përshkruhet, shtatzënia rrit numrin e krizave epileptike.

A kanë nevojë për më shumë acid folik se sa gratë e tjera shtatzëna?

Acidi folik ndihmon në parandalimin e anomalive serioze të trurit dhe palcës kurrizore. Mjeku do të rekomandojë një shtesë të acidit folik – fillimisht duke filluar tre muaj përpara konceptimit.

Çfarë mund të presë gjatë vizitave prenatale?
Gjatë shtatzënisë, duhet të takoni shpesh mjekun. Pesha dhe presioni i gjakut do të kontrollohen në çdo vizitë.

Çfarë ndodh nëse ka kriza gjatë shtatzënisë?
Krizat epileptike mund të jenë të rrezikshme.
Megjithatë, shumë nëna që kanë përjetuar kriza epileptike gjatë shtatzënisë
kanë mundur t’i menaxhojnë mirë, dhe kanë lindur fëmijë të shëndetshëm. Është e rëndësishme të raportohet tek mjeku çdo episod krize, dhe nëse ndodhin krizat epileptike në muajt e fundit të shtatzënisë, mund të vlerësohet nga mjeku që nëna të monitorohet në spital.
Megjithatë, duhet thënë që këto raste duhet të kenë monitorim më të shpeshtë nga mjeku, që ndjek shtatzëninë. Eko-t dhe testet e tjera do jenë më të shpeshta për të kontrolluar zhvillimin e fëmijës.

Këshilla

Megjithëse shtatzënia nuk është kundërindikuar në pacientët me epilepsi, ofruesit e kujdesit shëndetësor rekomandojnë gratë shtatzëna me epilepsi të marrin shtesa multivitamina / minerale dhe acid folik. Ata gjithashtu rekomandojnë që gratë të marrin vetëm një anti-epileptik gjatë shtatzënisë nëse është e mundur, sepse këto barna mund të shkaktojnë defekte të lindjes./ JoTabu.al